2024 жылдың қазан айынан бастап Қазақстанда пациенттерге дәрігерлік қателіктер үшін сақтандыру төлемдерін жүргізу жүйесі жұмыс жасайды. Бұл тетік азаматтардың құқықтарын қорғаудағы маңызды қадам болды, себебі бұрын өтемақыға тек сот арқылы ғана қол жеткізуге болатын.
Енді барлық медициналық ұйымдар — мемлекеттік ауруханалар, емханалар және жекеменшік клиникалар — жыл сайын кәсіби жауапкершілікті бірге сақтандыру туралы келісімшарт жасасуға міндетті. Мұндай келісімшарт сақтандыру мерзімінің соңына дейін күшінде болады, сақтандыру жағдайы тіркелген болса да. Қаржыландыру тек медициналық мекемелер есебінен жүргізіледі, дәрігерлер жеке қаражаты арқылы жауап бермейді.
Сақтандыру жағдайы деп медициналық қызмет нәтижесінде пациенттің өміріне немесе денсаулығына зиян келтірілу фактісі танылады. Төлем алу үшін зардап шеккен адам немесе оның өкілі оқиға орын алған медициналық ұйымға жүгінуі тиіс. Тәуелсіз сараптамалық комиссия материалдарды қарап, шешім шығарады. Егер пациент оның қорытындысымен келіспесе, Денсаулық сақтау министрлігінің Медициналық және фармацевтикалық бақылау комитетіне немесе сотқа шағымдана алады.
Заң «сақтандыру жағдайы» мен «сақтандыру оқиғасының» аражігін нақты ажыратады. Соңғысы дұрыс ем жүргізіліп, барлық стандарттар сақталған кезде пайда болған асқынулармен байланысты, бірақ медицина қызметкерінің кінәсін туындатпайды. Мұндай жағдайда өтемақы қарастырылмайды.
Заңда төлемдердің ең төменгі мөлшерлері белгіленген:
• III топтағы мүгедектік — 500 АЕК (1 966 000 теңге);
• II топтағы мүгедектік — 600 АЕК (2 359 200 теңге);
• I топтағы мүгедектік — 800 АЕК (3 145 600 теңге);
• мүгедектігі бар бала — 500 АЕК (1 966 000 теңге);
• пациенттің қазасы — 3 000 АЕК (11 796 000 теңге);
• мүгедектік белгіленбеген зиян — 300 АЕК-ке дейін (1 179 600 теңге).
• Сонымен қатар заң бойынша медицина қызметкерінің адвокатқа кеткен шығыны сақтандыру сыйақысының 5%-на дейін өтеледі.
Денсаулық сақтау министрлігінің Медициналық және фармацевтикалық бақылау комитетінің деректеріне сәйкес, жүйе іске қосылғаннан бері жалпы сомасы 70,9 млн теңге болатын 10 сақтандыру төлемі жүргізілген. Оның сегізі — пациенттердің қазасына, екеуі — мүгедектіксіз зиян келтіруге қатысты.
Өтемақы төлеген медициналық ұйымдар:
• Қарағанды — «№1 емхана»;
• Түркістан облысы — «Түркістан қалалық балалар ауруханасы»;
• Астана — «№3 көпсалалы қалалық балалар ауруханасы», «CITY» емханасы және «Archimedes Medical Group» ЖШС;
• Қызылорда облысы — «Облыстық перинаталдық орталық» және жұқпалы аурулар ауруханасы;
• Қостанай облысы — «Қостанай облыстық ауруханасы»;
• Ақмола облысы — «Көпсалалы облыстық аурухана»;
• Алматы облысы — «Жамбыл орталық аудандық ауруханасы».
Дәрігерлердің кәсіби жауапкершілігіне міндетті сақтандыруды енгізу — жай ғана техникалық норма емес. Бұл өзгеріс медицинада жаңа құқықтық мәдениетті қалыптастырып, пациент құқығын сөз жүзінде емес, іс жүзінде қорғайтын жүйе жасайды.