Қазақстанның құрылыс саласы Президент Қасым-Жомарт Тоқаевтың тапсырмасымен қарқынды цифрлық өзгерістер кезеңінен өтуде. Бұрын құрылыс нысандарын тексеру тек қағазбасты актілермен және формалды бақылаумен шектелсе, қазір инспекторлар жүйеде бір ғана батырманы басып, жұмысты дереу тоқтата алады.
Бұл қатаң бақылау тетігі бюджет пен квазимемлекеттік сектор қаржыландыратын жобаларды басқаруға арналған «e-Qurylys» бірыңғай цифрлық платформасы арқылы іске асты. Мұнда нақты уақыт режимінде рұқсат құжаттарының болуы, құрылыс барысы және жұмыс күшінің пайдаланылуы сияқты деректер тіркеледі. Егер заңбұзушылық анықталса, жүйе мәселе шешілгенге дейін құрылысты кідіртуге мүмкіндік береді.
Саланың мұндай жаңғыруы ел экономикасына қомақты пайда әкеліп отыр. 2024 жылдың қазанынан бері EPSD порталындағы бірыңғай сараптама 3,4 трлн теңге үнемдеді, оның ішінде тек 2025 жылдың алғашқы бес айында 2,4 трлн теңге қысқартылды. Баға өсімін бақылау үшін онлайн-калькулятор мен шығын индекстері енгізіліп, құрылыс материалдары мен жұмыстардың қымбаттауын тежеп отыр.
Қала құрылысы кадастрына нысандарға берілетін бірегей нөмір енгізілді. Бұл жоба бастапқы жобалаудан бастап, нысанның пайдалануға берілуіне дейінгі барлық кезеңін қадағалауға мүмкіндік береді. Қазіргі таңда елді мекендердің 93%-ы аудан орталықтарына дейін цифрландырылды, бас жоспарлардың 96%-ы және егжей-тегжейлі жоспарлау сызбаларының 83%-дан астамы электронды форматқа көшірілді. Әкімдіктер барлық қажетті құжаттамамен қамтылған.
Цифрландыру рұқсат беру, жобаларды үйлестіру, құжаттамалық сараптамадан өту процестерін толық автоматтандыруға мүмкіндік берді. Сонымен қатар, Мемлекеттік ақпараттық модельдер банкін (МАМБ) енгізу басталып, оның пилоттық сынағы 2025 жылдың екінші жартысында қолға алынды. Астанада нысандарды цифрлық қабылдау жүйесі тестілеуден өтуде.
Бүгінгі күні цифрландыру триллиондар үнемдеумен қатар, жауапкершіліктің жаңа деңгейін білдіреді: ережені бұзған кез-келген құрылыс жұмысы бір сәтте тоқтатылуы мүмкін.